Kategori: Makaleler

Birinci Dereceden Kanserojen Maddeler: Küresel ve Yerel Bir Bakış Dünyaya farklı pencerelerden bakmayı seven biri olarak, bazı konular var ki ne kadar karmaşık ve korkutucu görünse de yüzleşmeden edemiyoruz. “Kanserojen” kelimesi de bunlardan biri. Hepimizin hayatına bir şekilde değen, kimi zaman bir haber başlığında, kimi zaman bir ürün etiketinde karşımıza çıkan bu kelime, aslında çok daha derin bir tartışmanın kapısını aralıyor. Bugün, birinci dereceden kanserojen maddeler konusuna hem küresel hem de yerel gözle bakarak, ne olduklarını, neden önemli olduklarını ve toplumların bu konuda nasıl farklı tepkiler verdiğini birlikte keşfedeceğiz. Birinci Dereceden Kanserojen Maddeler Nedir? Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) bağlı Uluslararası…

Göreli Güçsüzlük Ne Demek? Toplumsal Yapıların Görünmez Dengesi Üzerine Sosyolojik Bir Analiz Bir sosyolog olarak toplumsal düzeni anlamaya çalışırken hep şu soruyla karşılaşırım: “Güç gerçekten kimin elinde, yoksa herkes bir yönüyle güçsüz mü?” Bu soru, bireylerin toplum içindeki konumlarını ve ilişkilerini anlamak için anahtardır. Çünkü toplum, görünür ve görünmez güç ilişkilerinin örüldüğü bir ağdır. “Göreli güçsüzlük” kavramı da tam bu ağın ortasında durur: mutlak bir zayıflıktan değil, bir başkasına kıyasla daha az güce sahip olma halinden bahseder. Bu yazıda, bu kavramı toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler çerçevesinde inceleyeceğiz. Çünkü güçsüzlük, yalnızca bir eksiklik değil; aynı zamanda bir ilişkidir.…

Göreceli Ne Demek Ekşi? “Göreceli” kelimesi gündelik dilde sıkça kullanılır; ancak bu kelime üzerine yapılmış tartışmalar hem felsefede hem sosyal bilimlerde derin izler bırakır. Ekşi Sözlük’te “Göreceli ne demek?” başlığı altında açılan paylaşımlar, bu kavramın hem halk dilindeki yansımasını hem de düşünsel katmanlarını ortaya koyar. Bu yazıda hem kelimenin kökeni ve felsefi arka planı incelenecek hem de Ekşi Sözlük bağlamındaki tartışmalarla bütünleştirilecektir. — Köken ve Temel Anlam Türk Dil Kurumu’na göre “göreceli”, “varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı bulunan, mutlak olmayan, bağıntılı, izafi, nispi” anlamına gelir. [1] Bu tanım, “bir şeyin kendi başına değil, başka şeylere kıyasla tanımlandığı” görüşünü içerir.…

Gudde Ne Demek TDK? Antropolojik Bir Perspektiften Dilin Gizli Katmanları Bir antropolog olarak dillerin, sadece iletişim aracı olmadığını; aynı zamanda kültürün, kimliğin ve kolektif hafızanın aynası olduğunu biliyorum. “Gudde” kelimesi, ilk bakışta küçük bir yerel deyim gibi görünse de, dilin derinliklerinde yaşayan toplumsal anlamların izlerini taşır. Türk Dil Kurumu’na göre “gudde”, bazı yörelerde “küçük et parçası, yumru veya bezelye büyüklüğünde şişlik” anlamına gelir. Ancak bu basit tanımın ardında, insan bedenine, doğaya ve toplumsal kimliğe dair çok katmanlı bir sembolik dünya gizlidir. “Gudde”nin Kökenine Antropolojik Bir Bakış TDK tanımında gudde, tıbbî bir nesne gibi görünür; ancak halk dilinde bu kelime çoğu…

Bir Tarihçinin Merakıyla: Grotesk Mizah Nedir? Bir tarihçi olarak her zaman geçmişi anlamanın, bugünü kavramanın anahtarı olduğuna inanırım. Arşivlerde dolaşırken, kimi zaman bir karikatür, kimi zaman bir sahne metni karşıma çıkar; yüzeyde komik, derinde ise rahatsız edici bir anlam barındırır. İşte o anda fark ederim: Grotesk mizah, yalnızca gülmeyi değil, aynı zamanda düşünmeyi de zorunlu kılan bir anlatım biçimidir. Bu yazıda grotesk mizahın tarihsel kökenlerinden günümüz kültüründeki dönüşümüne uzanan bir yolculuğa çıkacağız. Grotesk Mizahın Kökeni: Orta Çağ’ın Maskeleri Grotesk mizah terimi, köken olarak Rönesans döneminde bulunan “grotta” yani mağara resimlerinden gelir. Bu resimler tuhaf, eğri büğrü, insanla hayvanın karıştığı figürlerle…

Güç, kurumlar ve meşruiyet arasındaki o ince dengeyi düşünürken aklımda tek bir soru beliriyor: “Bir kurum yöneticisinin memleketi, onun iktidar ilişkilerine, ideolojik yönelimlerine ve toplumsal kabulüne nasıl dokunur?” Siyaset bilimi açısından “aslen nereli olma” meselesi yalnızca coğrafi kökenle sınırlı değildir; aidiyet, kimlik, statü, temsil ve meşruiyet katmanlarını da barındırır. Bu yazıda, Diyanet İşleri Başkanı’nın aslen nereli olduğu sorusunu temel alarak iktidar, kurum, ideoloji ve vatandaşlık perspektifleriyle siyasal analiz yapacağım. Erkeklerin stratejik iktidar hesapları ile kadınların toplumsal etkileşim ve katılıma dair eğilimlerini sentezlemeye çalışmalarını da göz önünde tutacağım. — Diyanet İşleri Başkanı Aslen Nereli? 2025 yılında atanan yeni Diyanet İşleri Başkanı…

Cip Türkçe Ne Demek? Tarihsel, Dilbilimsel ve Kültürel Bir İnceleme Kelimeler, yalnızca nesneleri değil, aynı zamanda çağların ruhunu da taşır. “Cip” kelimesi de bu anlamda sıradan bir araç adından öte, teknolojik dönüşümün, savaş tarihinin ve modern yaşamın dildeki yansımasıdır. Günümüzde günlük konuşmalarda yaygın biçimde kullanılan “cip”, Türkçe’de genellikle yüksek performanslı, dört çeker arazi aracı anlamında kullanılır. Ancak bu kelimenin kökeni ve Türkçe’de kazandığı anlam, sadece otomotiv dünyasıyla sınırlı değildir; dilin kültürel uyum gücünü de gözler önüne serer. Cip Kelimesinin Kökeni: Jeep’ten Cipe “Cip” kelimesi İngilizce “Jeep” sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Jeep, aslında bir marka adıdır; fakat zamanla markanın kendisi değil, temsil…

Etli Burun Nasıl Olur? Güzellik Algısının Ötesinde Bir Yolculuk Bir an durup düşünelim… Aynaya baktığınızda gördüğünüz burun sadece yüzünüzün bir parçası mı, yoksa toplumun size biçtiği güzellik kalıplarının bir yansıması mı? Bu yazı, “etli burun” gibi basit görünen bir konunun aslında toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletle nasıl iç içe geçtiğini anlamak için yazıldı. Belki de en çok konuşmamız gereken şey, burnun şekli değil, onun etrafında örülen normlar ve beklentilerdir. Etli Burun Nedir? Tıbbi ve Estetik Açıdan Bir Tanım “Etli burun”, burun ucunun veya sırtının daha dolgun, yumuşak dokulu ve genellikle yağ veya bağ dokusunca zengin olduğu burun tipini ifade…

Belediye Resmi Kurum mudur? Geleceğin Şehir Devletlerinin Temel Taşı mı? 🏙️🤖 Diyelim ki 2050 yılındayız… Şehirler artık sadece yaşadığımız yerler değil, yapay zekâ ile planlanan, karbon ayak izini ölçen, sosyal ihtiyaçlara göre bütçe yöneten devasa organizmalar hâline geldi. Peki bu organizmaların kalbinde kim var? Cevap çok basit: Belediyeler. “Belediye resmi kurum mudur?” sorusu bugün kulağa sıradan bir bilgi sorusu gibi gelebilir, ama geleceğin dünyasında bu sorunun cevabı şehirlerin kaderini belirleyecek kadar önemli olabilir. Çünkü belediyeler, sadece çöp toplayan veya yol yapan birimler olmaktan çıkıyor; geleceğin yönetim laboratuvarlarına dönüşüyor. Belediyeler: Resmiyetin En Yakın Hali 🏛️ Evet, en temel tanımıyla belediyeler resmî…

İnce Bağırsağımız Nerede? Toplumun Sindirim Sistemine Dair Sosyolojik Bir Yolculuk Bir araştırmacı olarak hep şunu merak ettim: Toplumun sindirim sistemi var mı? Elbette fiziksel anlamda değil; ama toplumsal bir beden olarak düşündüğümüzde, bizler de tıpkı bir organizma gibi yaşar, beslenir, dönüştürür ve atıklarımızı biriktiririz. İnce bağırsak, bu sürecin en kritik organıdır — görünmez ama yaşamsal, içte ama belirleyici. Bu yazı, “İnce bağırsağımız nerede?” sorusunu biyolojik bir meraktan öte, toplumsal bir metafor olarak ele alıyor. Çünkü bazen toplumun hangi değerleri sindirip hangilerini atamadığını anlamak, bireyin kendi iç dünyasını anlamasından daha karmaşık hale gelir. Toplumsal Beden ve Sindirim Süreci Toplum da tıpkı…